EDTA
اتیلن دی آمین تترا استیک اسید به انگلیسی Ethylenediaminetetraacetic acid یا ادتا (EDTA) یک ماده شیمیایی است که برای اهداف صنعتی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرد.
خصوصیات ادتا (EDTA)
فرمول مولکولی : C10H16N2O۸
جرم مولی : ۲۹۲٫۲۴ g mol−1
شکل ظاهری : Colourless crystals
چگالی : 860 mg mL−1 (at 20 °C)
log P −0.836
اسیدی : (pKa) 1.782
خاصیت بازی : (pKb) 12.215
Ethylenediaminetetraacetic acid
Medication
Ethylenediaminetetraacetic acid, also known by several other names, is a chemical used for both industrial and medical purposes. It was synthetized for the first time in 1935 by Ferdinand Münz. Wikipedia
Molar mass: 292.24 g/mol
Formula: C10H16N2O8
IUPAC ID: 2,2',2'',2'''-(Ethane-1,2-diyldinitrilo)tetraacetic acid
Density: 860 kg/m³
Melting point: 237 °C
Soluble in: Water
اتیلن دی آمین تترا استیک اسید
اتیلن دی آمین تترا استیک اسید به عنوان یک عامل کلیت دهنده پرکاربرد در مصارف صنعتی و خانگی شناخته شده است. این ماده در زمینه های مختلف کشاورزی، پزشکی و آبکاری قابل استفاده میباشد.
ساختار آن یک آمینو اسید است و شرایطی را فراهم میآورد که با اتصال به فلزات سنگین مسیری برای خارج کردن آنها از محیطهای مختلف فراهم شود. در این مقاله سعی بر آن شده است علاوه بر معرفی اتیلن دی آمین تترا استیک اسید برخی از کاربردهای آن در زمینههای مختلف مروری صورت گیرد.
اتیلن دی آمین تترا استیک اسید به طور آماده با نام اختصاریEDTA شناخته میشود.
این ترکیب در صنایع و علوم مختلف با نامهای اختصاری VERSENE ACID – TRIPLEX – TRILON نیز کاربرد دارد.. این ماده یک آمینو پلی کربوکسیلیک با حالت ظاهری پودری سفید رنگ کریستالی قابل حل در آب و فرمول شیمیاییC10H16N2O8 میباشد. باز مزدوج آن اتیلن دی آمین تترا استات است. این ترکیب به طور گستردهای برای حل کردن ترکیبات آهکی مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد های ادتا (EDTA)
صنعت
ادتا صنعتی
در صنعت، ادتا به طور عمده برای جداسازی یونهای فلزی در محلول آبی استفاده می شود. در صنعت نساجی، از ایجاد ناخالصیهای یونی در رنگهای سنتزی جلوگیری می کند و از تغییر رنگ محصولات رنگ شده جلوگیری می کند. ادتا در صنایع کاغذ، توانایی یونهای فلزی، به ویژه Mn2 +، که از کاتالیز کردن ناپیوسته پراکسید هیدروژن در "سفید کردن کلر" استفاده می شود، را مهار می کند. به طور مشابه، ادتا به برخی از مواد غذایی به عنوان نگهدارنده یا تثبیت کننده برای جلوگیری از رنگ آمیزی اکسیداتیو کاتالیزوری که توسط یون های فلزی کاتالیز می شود اضافه می شود. در نوشابه های حاوی اسید اسکوربیک و بنزوات سدیم، ادتا از تشکیل بنزن که یک ماده سرطانزاست جلوگیری میکند.
کاهش سختی آب در لباسشویی و در دیگهای بخار، همگی به ادتا و ترکیبات مرتبط بستگی دارد که باعث جداسازی Ca2 +، Mg2 +، و همچنین دیگر یون های فلزی می شود. به طور مشابه، ادتا در صنعت سیمانی برای تعیین آهک آزاد و منیزیم آزاد در سیمان استفاده می شود.
محلول سازی یونهای آهن، در pH اسیدی یا نزدیک به خنثی با استفاده از EDTA انجام شود. این ویژگی در کشاورزی شامل هیدروپونیک مفید است. با این حال، با توجه به وابستگی PH به تشکیل لیگاند، EDTA برای بهبود حلالیت آهن در خاک های خنثی بالا مفید نیست. در غیر این صورت، در pH نزدیک به خنثی و بالاتر، آهن (III) نمک های نامحلول را تشکیل می دهد، که به گونه های گیاهی حساس به زیست محیطی کمتری دارند.
ادتا در جداسازی فلزات لانتانید توسط کروماتوگرافی مبادله یونی نیز استفاده می شود. با استفاده از دانه های پلی استایرن سولفون شده و مس (II) به عنوان یون نگهدارنده، EDTA موجب می شود که لانتانیدها به ستون رزین مهاجرت کنند، در حالی که جداسازی آنها به باند لانتانیدها خالص است. لانتانیدها به منظور کاهش تعداد اتمی، زنده می مانند. با توجه به هزینه این روش، نسبت به استخراج حلال ضد جریان، در حال حاضر تنها مبادله یون برای به دست آوردن بالاترین خلوص لانتانیدها (معمولا بیشتر از 4N، 99.99٪) استفاده می شود.
داروسازی - پزشکی
ادتا دارویی
ادتا در لیست سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از داروهای بسیار مهم تلقی می شود. این ماده در ترکیب برای درمان مسمومیت به سرب و جیوه مورد استفاده قرار میگیرد.
چنین درماني به عنوان درمان کمپلکس شناخته می شود که EDTA یون های سمی موجود در بدن را بی ضرر می کند. EDTA به صورت داخل وریدی تجویز می شود و از طریق جریان خون آن را انجام می دهد. با توجه به طبیعت شش ضلعی آن، EDTA دارای ساختار مولکولی بسیار شبیه یک پاره است.
از آنجا که این ساختار بسیار دقیق است، EDTA فلزات سنگین سنگین را که در جریان خون به سمت خود کشف شده است، کشف می کند و خود را به این یون های فلزی متصل می کند. این پیوستگی یک ترکیب را ایجاد می کند که از طریق ادرار از بدن خارج می شود و اجازه نمی دهد آنها را به آنزیم ها و سیتوکروم ها متصل کنند.
درمان کلاته ممکن است نشست های زیادی داشته باشد و ممکن است در هر نشست در هر ساعت از یک تا سه ساعت طول بکشد. نه تنها می تواند کمک درمانی را در دفع یون های سربی مضر از بدن، بلکه همچنین می تواند به رهایی از جیوه، کروم، کبالت، نیکل، روی، آرسنیک و یون های تالیم از جریان خون کمک کند.
در موارد مصرف بیش از حد دیگوکسین، داروهایی که برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی، فلوتر کبدی و حتی نارسایی قلبی استفاده می شود، EDTA برای تمیز کردن جریان خون یون های استفاده نشده استفاده شده است.
آرایشی بهداشتی
در شامپو ها، پاک کننده ها و دیگر محصولات مراقبت شخصی، نمکهای ادتابه عنوان یک عامل جداسازی کننده برای بهبود پایداری آنها در هوا استفاده می شود.
کاربردهای آزمایشگاهی
ادتا آزمایشگاهی
در آزمایشگاه، ادتا به طور گسترده ای برای تخلیه یون های فلزی مورد استفاده قرار می گیرد: در بیوشیمی و زیست شناسی مولکولی، تخلیه یون به طور معمول برای غیر فعال کردن آنزیم های وابسته به فلز، یا به عنوان آزمایش برای واکنش آنها و یا سرکوب آسیب به DNA یا پروتئین استفاده می شود.
در شیمی تحلیلی، ادتا در تست های پیچیدگی اندازه گیری و تجزیه و تحلیل سختی آب استفاده می شود و یا به عنوان عامل پوشش دهنده یون های فلزی که می توانند با تجزیه و تحلیل مواجه شوند. EDTA بسیاری از کاربردهای تخصصی در آزمایشگاه های زیست پزشکی، مانند چشم پزشکی دامپزشکی را به عنوان یک ضد کلرژاز برای جلوگیری از بدتر شدن زخم قرنیه در حیوانات می یابد.
در کشت بافت، EDTA به عنوان یک عامل کلاته که به کلسیم متصل می شود و از اتصال کادرگین ها بین سلول جلوگیری می کند، جلوگیری از انقباض سلول های رشد شده در سوسپانسیون مایع یا جدا کردن سلول های دلبستگی برای عبور از آن استفاده می شود.
تیتری پلکس 3 مرک یا ادتا III مرک کد 108421
نام ماده : Titriplex® III
کد محصول مرک : 108421
نام های دیگر : ethylenedinitrilotetraacetic acid disodium salt dehydrate
cas number : 6381-92-6
فرمول شیمیایی : C₁₀H₁₄N₂O₈*2Na*2H₂O
مولار : 372.24 g/mol
تیتری پلکس 2 مرک (EDTA) کد 108417
اتیلن دی آمین تترا استیک اسید( EDTA) مرک یا ادتا مرک کد 108417
نام ماده : Titriplex® II Merck
نامهای دیگر : EDTA (Ethylenediamine tetraacetic acid)و اتیلن دی آمین تترا استیک اسید و ادتا و تیتریپلکس تو
کد محصول مرک : 108417
cas number : 60-00-4
فرمول شیمیایی : C₁₀H₁₆N₂O₈
